Devlet ormanlarında işgal, faydalanma, açma, yerleşme amacıyla her türlü yapı ve tesis yapımı ile kesme, sökme, budama veya boğma yollarıyla elde edilecek yerlerle dikim, ekim yapılan yerlerde elkoyma, yıkım, ortadan kaldırma, sökme, biçme yapılması yönünde karar verilebilecek.

Ormanların kanun dışı müdahalelerden korunması için orman alanlarında devam eden her türlü bina, yapı ve tesis inşaatlarının suç tutanağı düzenlenmesi aşamasında durdurulamaması veya yıkılamaması sonucu inşaatların devam etmesi, kovuşturma sonucunda verilecek kararların uygulanması güçlük arz etmekteydi. 5 nisan 2023 yılında yayınlanan Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 11’inci maddesi ile Orman Kanununun 17’inci maddesinin ikinci fıkrasında değişiklik oldu. İlgili madde de devlet ormanlarının herhangi bir surette yanmasından veya açıklıklarından faydalanılarak işgal, açma ve hangi şekilde olursa olsun kesme, sökme, budama veya boğma yollarıyla elde edilecek yerlerle buralarda yapılacak her türlü yapı ve tesislere doğrudan doğruya orman idaresince el konulacağı belirtilmiştir.

6831 sayılı Orman Kanunu’nun 17’nci maddesinin ikinci fıkrasının uygulanmasına dair yönetmelik yayınlandı ve bu yönetmelikle kesinleşmiş orman kadastrosuna göre orman sınırları içinde kalan orman alanlarındaki henüz tamamlanmamış, inşaatı devam eden yapılaşmalar da dahil olmak üzere, kanuna aykırı olarak inşa edilmiş yapı ve tesislerin mühürlenmesi, üçüncü şahısların zarar görmesini engelleyecek tedbirlerin alınması akabinde düzenlenecek suç zaptının Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirilerek derhal cumhuriyet Savcısı yada Sulh Ceza Hakimliği tarafından el koyma kararı verilmesine imkan sağlandı.

Temel Esaslar

Devlet ormanlarında kaçak olarak yapılan tesis ve binalar, ekilen ve dikilen yerler ile mahsullerine hiçbir karara gerek olmaksızın el konulur ve yıkılmak, sökülmek suretiyle ortadan kaldırılır. Yıkım iş ve işlemlerine ait yapılan tüm masraflar şüpheliden tahsil edilir.

Açma, işgal ve faydalanma ile dikim ve ekim yapılmak suretiyle işlenen suçlarda, suça konu fiilin başlangıcından itibaren Cumhuriyet savcısına bilgi vermek suretiyle olaya müdahale edilerek izinsiz her türlü dikim ve ekim yapılan yerler ile yapı ve tesise inşa aşamasında olanlar da dâhil olmak üzere, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, idare tarafından derhal yıkılması ve/veya ortadan kaldırılması esastır. Ancak söz konusu yapı ve tesisler, ihtiyaç görüldüğü takdirde 6831 sayılı Kanunun 17’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ormancılık hizmetlerinde kullanılabilir.

Orman muhafaza memurları orman suçlarının takibinde 6831 sayılı Kanunun 77’nci maddesi gereği orman kolluk görevlisi görevini yürütürler. 6831 sayılı Kanuna aykırılık oluşturan fiillerin işlenmesi suretiyle elde edilen orman malları ile bu Kanunda yer alan suçların işlenmesinde kullanılan nakil vasıtası ve sair eşyaya 5271 sayılı Kanun hükümlerine göre elkoyarlar. Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı durumlarda elkoyma, 6831 sayılı Kanunun 79’uncu maddesi gereği orman işletme şefinin yazılı emri ile yapılır.

Orman kolluk görevlileri tarafından tanzim edilen suç tutanakları şekil ve muhteva bakımından resmî evrak sayılırlar. Suç tutanakları aksi ispat olununcaya kadar muteberdir. Orman içine kaçak olarak yapılan tesis ve binalar, dikilen ve ekilen yerler ile mahsullerine ve kullanılan suç aletlerine 6831 sayılı Kanunun 79 uncu ve 88 inci maddeleri gereğince 5271 sayılı Kanuna göre el konulur. İşgal amacıyla ormanlara konulan konteyner gibi sabit ve kalıcı olmayan tesisler herhangi bir yargı kararına gerek kalmadan kaldırılır.

Suç Konusu Fiile Müdahale, Dikilen ve Ekilen Yerler ile Yapı ve Tesislere Yapılacak İşlemler

Devlet ormanlarında; izinsiz yapı ve tesis yapıldığı ile dikilen ve ekilen yerlerin tespit edilmesi halinde inşaatı devam eden yapılaşmalar da dahil olmak üzere izinsiz tüm yapı ve tesisler ile dikilen ve ekilen yerlere orman kolluk görevlileri tarafından derhal müdahale edilir.

Bu yerlerde inşa edilen izinsiz yapı ve tesisler ile dikilen ve ekilen yerlerin, fiilin tespit edildiği andaki mevcut durumu koordinatlı haritada belirtilir, kroki düzenlenir ve fotoğraf veya video çekilerek tespit edilir ve Ek-1’de yer alan izinsiz yapı ve tesis ile dikim ve ekim durdurma zaptı düzenlenir. Söz konusu zabıt üç nüsha olarak düzenlenir ve bir nüshası izinsiz yapı ve tesisin üzerine asılmak suretiyle muhatabına tebliğ edilmiş sayılır. Bir nüshası ilgili muhtarlığa verilir, bir nüshası da idarece muhafaza edilir.
Fiilin işlendiği yer ve ormanın özelliği de belirtilmek suretiyle 6831 sayılı Kanuna göre suç tutanağı düzenlenerek izinsiz yapı ve tesisler ile dikim ve ekim yapılan yerlere idarece el konulur ve mühürlenir. Üçüncü şahısların zarar görmesini engelleyecek tedbirler alınır.
Suç konusu fiile ilişkin olarak düzenlenen suç tutanağı, derhal Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirilir.

Orman işletme müdürlüğü tarafından, izinsiz yapı ve tesise elkoyma işlemi ile eş zamanlı olarak suça konu fiille ilgili tüm evrak, inceleme ve tespit heyetince değerlendirme yapılmasını teminen derhal bölge müdürlüğüne gönderilir.

Dikim ve ekim yapılan yerlerin ortadan kaldırılması iş ve işlemleri orman işletme şefliğince yerine getirilir.

Suça Konu Alet ve Benzeri İle Sair Eşyaya Elkonulması ve Koruma Altına Alma

Elkonulması ve koruma altına alma; müdahale edilen suçun işlenmesinde kullanıldığı tespit edilen nakil araçları, suç aletleri ve suç konusu emval, malzeme, ekipman ve ürünler ile sair eşya hakkında hakim kararı ile, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde de orman işletme şefinin yazılı emri ile yapılır. Orman kolluk görevlileri tarafından, yakalama, arama ve koruma altına alma/elkoyma işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülerek bunlar hakkında ilgisine göre gerekli formlar doldurularak elkoyma kararı verilmesi sağlanır. Koruma altına alınanlar ile ilgili olarak işlem esnasında hazırlanacak tutanakta; koruma altına alınan eşyanın şüphelinin rızası ile görevli memura teslim edildiğine dair ifade açık olarak yazılır. Hakim kararı olmaksızın verilen elkoyma kararının 24 saat içerisinde hakim tarafından onaylanması işi, orman kolluk görevlilerince takip edilir. Elkoyma talebinin reddi halinde bu karara itiraz edilir.

İnceleme ve Tespit Heyetinin Kurulması ve Görevleri

İnceleme ve tespit heyeti, orman bölge müdürü tarafından her yıl başında orman bölge müdür yardımcısı başkanlığında, kadastro ve mülkiyet şube müdürü, ilgili orman işletme müdürü ve kurum avukatından oluşacak şekilde kurulur. Yeni görevlendirme yapılıncaya kadar mevcut heyetin görevi devam eder.

İnceleme ve tespit heyeti, öncelikli olarak kendisine intikal eden suça konu fiilin işlendiği yerin mülkiyet yönünden incelemesini yapar. Suça konu fiilin işlendiği yerle ilgili olarak idarenin yapacağı işler, öncelikli işlerden olup inceleme ve tespit heyeti, kendisine intikal eden olayı ivedilikle sonuçlandırır.

İnceleme ve Tespit Heyeti;

a) Tescilli ya da kesinleşmiş orman kadastrosu çalışmalarına göre orman sınırları içerisinde kalan tamamlanmış veya inşası devam eden her türlü izinsiz yapı ve tesisin yıkılması,
b) Orman kadastrosu bulunmayan alanlarda ve mülkiyet sorunu bulunmayan yerlerde MAH ve fiili durum birlikte değerlendirmek suretiyle orman olduğu anlaşılan yerlerde bulunan izinsiz yapı ve tesislerin yıkılması,
c) Orman kadastrosu bulunmayan alanlarda MAH ve fiili durum birlikte değerlendirmek suretiyle Devlet ormanı sınırları içerisinde kalıp kalmadığı net olmayan ve mülkiyet sorunu bulunmayan yerlerde idare tarafından hukuki ve idari sürecin yürütülmesi,
hususlarında yapacağı inceleme ve tespit sonucuna göre Ek-7’de yer alan inceleme ve tespit tutanağını düzenler. Düzenlenen tutanak, gereği için ivedi olarak ilgili orman işletme müdürlüğüne gönderilir.
Yıkılmasına dair inceleme ve tespit tutanağı düzenlenen izinsiz yapı ve tesislerin mevcut durumunu tespit edebilmek maksadıyla ilgili orman işletme müdürlüğü tarafından adli mercilerden delil tespiti talep edilebilir.
İnceleme ve tespit heyetinin düzenlediği inceleme ve tespit tutanağı doğrultusunda yapılması gereken işlemler idarece derhal uygulanır.
İnceleme ve tespit heyetinin talebi halinde yeteri kadar teknik ve idari personel görevlendirilebilir.

Yıkım Heyetinin Kurulması

Yıkım heyeti her yıl başında orman bölge müdürü tarafından her orman işletme müdürlüğü için orman zararlıları ile mücadele şube müdürü başkanlığında, orman işletme müdür yardımcısı ve orman işletme şefinden oluşacak şekilde ayrı ayrı kurulur. Yeni görevlendirme yapılıncaya kadar mevcut heyetin görevi devam eder.

Yıkım Heyetinin Görevleri

Yıkım heyeti;

a) İnceleme ve tespit heyeti tarafından 8 inci maddenin dördüncü fıkrası gereğince orman alanı olduğu tespit edilen yerlerde,
b) Kovuşturması bitmiş ve hakkında verilen müsadere kararı kesinleşmiş yerlerde,
c) Soruşturması veya kovuşturması devam eden ve inceleme ve tespit heyetince yıkılması veya sökülerek ortadan kaldırılması gerekliliğini tespit ettiği yerlerde,

izinsiz yapı veya tesislerin yıkılması veya sökülmesi suretiyle ortadan kaldırılması işlerini yaptırır.

Orman işletme müdürlüğünce ilgili mevzuat çerçevesinde yıkım işlemi ile ilgili duyuru ve tebligatlar yapılır.

Yıkım İşleminin Gerçekleştirilmesi

İnceleme ve tespit tutanakları ile işletme müdürlüklerinden gelen müsadere kararına konu yapı ve tesislerin yıkım işlemlerine derhal başlanır. Orman bölge müdürlüğünce kurulan yıkım heyeti, görevli orman muhafaza memurları, yapı/tesis sahibi, ilgili köy/mahalle muhtarı ve güvenlik ihtiyacı duyulması halinde genel kolluk kuvvetiyle birlikte suça konu yapı ve tesisin bulunduğu mevkiye gider.

El konulan ve mühürlenen suça konu bütün malzeme, alet, ekipman, emval ve ürünler ile sair eşyanın kontrolü yapılır. Yıkım öncesi yapılan mühür işlemi iptal edilir. Mühür bozulmuşsa gerekli yasal işlemler yapılır. Yıkım öncesi yapı ve tesisler kontrol edilir, kişisel malzeme, alet, ekipman, emval ve ürünler ile sair eşyanın bulunup bulunmadığı tespit edilir.

Şüphelinin bulunmaması ya da itiraz etmesi durumunda işlemleri hazır bulunanlarca gerçekleştirilir. İzinsiz yapı ve tesis, yıkılmak veya sökülmek sureti ile ortadan kaldırılır. İzinsiz yapı ve tesisin yıkımından sonra hazır bulunanlarca alan yıkım ve ortadan kaldırma tutanağı düzenlenerek imza altına alınır. Yıkım heyetince, yıkım öncesi ve yıkım esnasında gerekli iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınması sağlanır.